Ngày 9/3 năm 1995, lần đầu tiên bước chân đến Trường Đại học Sư phạm Hà Nội với tập hồ sơ dự thi nghiên cứu sinh (NCS) trong tay (vì đã hết hạn nộp theo đường từ các Sở Giáo dục và Đào tạo nên tôi phải trực tiếp mang đi nộp). Đang ngỡ ngàng ngắm ao rau muống rất to với những bông hoa trắng muốt ngay cạnh toà nhà lớn được gọi là Hiệu bộ thì gặp một bạn cũng đang lơ ngơ tìm phòng nộp hồ sơ. Thế là hai đứa dẫn nhau đi hỏi tìm và cũng lên được Phòng Khoa học gặp anh Trần Văn Nguyệt. Tôi rất ấn tượng với giọng nói trầm, ấm của anh. Rất nhanh chóng, sau khi hỏi vì sao lại đi nộp lẻ hồ sơ, anh đã thu nhận. Có lẽ vì anh mến mộ GS. Thái Trần Bái nên thấy tôi chưa đăng ký chuyên ngành, anh nói luôn “Sinh học à, về khoa gặp GS. Thái Trần Bái nhé, thầy này rất giỏi đấy” và thế là thầy hướng dẫn và chuyên ngành của tôi được chọn như vậy đó.

Tôi lúc đó là một giáo viên dạy cấp 2 đã được 5 năm từ ngày ra trường.  Người bạn tôi vừa gặp là một Nghiên cứu viên của Viện Khí tượng Thuỷ văn Việt Nam cũng mới đi học ở Nga về. Chúng tôi hỏi chương trình ôn thi thế nào thì anh Nguyệt cho hay tự ôn thôi, trường không tổ chức ôn thi. Ôi, thi 5 môn cơ và 20/5 đã thi rồi. Triết học và Sinh chuyên ngành thì tôi không lo vì đây là các môn yêu thích của tôi. Đề cương nghiên cứu đã có GS. Thái Trần Bái hướng dẫn. Toán, tiếng Anh mới là vấn đề. Thế là hai người bạn mới quen bắt đầu con đường tìm thầy để ôn. Thầy Phạm Văn Kiều - Toán xác suất thống kê là địa chỉ chúng tôi tìm được và đến đầu tiên. Tôi rất ấn tượng bởi giọng nói vang nhưng ôn tồn của thầy. Hình như chỉ có 2 chúng tôi đi ôn thi NCS nên thầy cho chúng tôi một tuần 3 buổi chiều. Mỗi chiều đi học về là danh sách dài những bài tập, có hôm mệt quá không làm hết bài thế là chiều hôm sau cả hai  đứa được nghe BÀI CA của thầy hơn 30 phút trước khi thầy chữa bài và học phần khác; Và cả những bài ca với hai đứa con trai của thầy trong phòng ngủ hay trong phòng bếp, khi hai đứa chúng tôi đang làm bài tập ở phòng khách… Mà lạ thật, những bài ca đó của thầy không làm chúng tôi sao nhãng hay chán mà làm chúng tôi trộm nhìn nhau cười và cứ nhớ mãi, nhớ mãi... Đến bây giờ, thầy đã nghỉ hưu nhưng thi thoảng gặp thầy đi trong trường thầy lại hỏi tôi “Cô bạn kia thế nào?”.

Tôi may mắn được vào ở nhà A8 KTX, thực sự nếu không được ở KTX thì tôi không biết ở đâu để ôn cho kỳ thi này vì đây là lần đầu tiên tôi đặt chân ra Hà Nội. KTX rất đẹp, có giường, tủ và bàn học cho mỗi người. Các anh chị phụ trách KTX cũng rất vui vẻ và nhiệt tình. Tôi nhớ nhất chị Vân có khuôn mặt tròn, xinh và giọng nói rất dễ thương. Cô Cẩn nhà bếp với những đĩa thức ăn rất ngon. Cô Lợi  trông nhà A2 (nơi tọatoạ lạc trung tâm của GS. Thái Trần Bái) rất lanh lợi như cái tên của cô, có cậu con trai đang học nhạc viện và mỗi năm em hiến máu đến 4-5 lần. Phòng KTX của tôi nhìn ra sân vận động, mỗi sáng, tôi dậy sớm chạy quanh sân vận động hai vòng hoặc chạy qua con đường đất nhỏ với hàng nhãn hai bên (bây giờ là con đường lộc vừng đẹp mê hồn mỗi mùa rụng lá), ngắm những giọt sương còn đọng trên cỏ và đâu đó trong lùm cây mấy con chim hót líu lo.

Phòng KTX của tôi

Con đường lộc vừng đẹp mê hồn mỗi mùa  rụng lá ( ảnh internet)

Một ngày học tập mới sẽ là đạp xe đến Thư viện Quốc gia để đọc tài liệu, chiều nếu có lịch học toán thì về Đồng Xa để học, nếu không sẽ ở thư viện đến 4h30 rồi đạp xe về trung tâm ngoại ngữ của trường Đoàn Đội ở cạnh Thủ Lệ học 2 ca tiếng Anh từ 5h đến 7h và từ 7h đến 9h. Tối về làm bài tập và ôn bài. Ngoài đom đóm, cánh cứng, thiêu thân… đôi khi có những con cà cuống bay lạc vào phòng vì lúc đó trong trường và xung quanh trường còn rất nhiều ao hồ.

Tôi ở KTX cũng đã truyền cảm hứng cho một bạn vừa tốt nghiệp cao học khoa Sử, bạn ấy bảo: Cậu từ giáo viên cấp 2 ra đây thi thì sao Tôi lại không thi luôn nhỉ. Và 3 chúng tôi, đều là một trong 60% người thi đã đỗ NCS năm ấy. Giờ một bạn là Nghiên cứu viên Cao cấp Viện Khí tượng thuỷ văn Việt Nam, một bạn là Trưởng Ban tổ chức Đại học Thái Nguyên và tôi Giảng viên Cao cấp Đại học Sư phạm Hà Nội. 

                                                                                                                       Hà Nội, ngày 9 tháng 10 năm 2021

                                                                                                                      Bài: PGS.TS. Trần Thị Thanh Bình

                                                                                                                     Bộ môn Động vật học - Khoa Sinh học