Trong chương trình đào tạo Cử nhân Sư phạm Sinh học và Cử nhân Sinh học của khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cũng như một số trường đại học khác có học phần Thực tập nghiên cứu thiên nhiên. Đây là môn học giúp sinh viên vận dụng các kiến thức đã học về Thực vật học, Động vật học, Sinh thái học, ... để thực hành ngoài thực tế thiên nhiên. Việc tổ chức học tập ngoài thiên nhiên có nhiều đặc thù khác với học trên giảng đường và phòng thí nghiệm. Môn học không chỉ đem đến cho sinh viên niềm yêu thích đối với môn học, hướng các em gần gũi với thiên nhiên, yêu thiên nhiên hơn mà còn giúp sinh viên hình thành những kĩ năng quan sát, thu thập, xử lí, bảo quản mẫu vật, xử lí số liệu. Sinh viên được hướng dẫn sử dụng các thiết bị nghiên cứu, các nguyên tắc đảm bảo an toàn trong quá trình thực địa, nghiên cứu ngoài thiên nhiên.
Giáo trình Thực tập nghiên cứu thiên nhiên là tài liệu cần thiết để sinh viên hệ thống kiến thức, chuẩn bị tốt trước khi ra thực tập nghiên cứu ngoài thực địa, đồng thời cũng là tài liệu sử dụng trong suốt quá trình nghiên cứu thực vật, động vật, sinh thái ngoài thiên nhiên. Giáo trình được cấu trúc thành 14 chương:
Chương 1. Tổng quan về thiên nhiên Việt Nam
Chương 2. Tìm hiểu các điều kiện tự nhiên và sinh cảnh khu vực thực tập nghiên cứu
Chương 3. Kĩ năng chung cần biết khi đi thực tập nghiên cứu thiên nhiên
Chương 4. Thực tập nghiên cứu thực vật
Chương 5. Thực tập nghiên cứu nấm và tảo
Chương 6. Thực tập nghiên cứu thân mềm
Chương 7. Thực tập nghiên cứu côn trùng
Chương 8. Thực tập nghiên cứu động vật đất
Chương 9. Thực tập nghiên cứu cá
Chương 10. Thực tập nghiên cứu lưỡng cư, bò sát
Chương 11. Thực tập nghiên cứu chim
Chương 12. Thực tập nghiên cứu thú
Chương 13. Phân tích số liệu, viết báo cáo và công bố kết quả nghiên cứu
Chương 14. Thiết kế tổ chức hoạt động trải nghiệm nghiên cứu ngoài thiên nhiên
Nhằm phục vụ tốt hơn cho công tác đào tạo giáo viên dạy môn Khoa học Tự nhiên và môn Sinh học ở các trường đại học sư phạm và giáo viên dạy hai môn này ở trường phổ thông, giáo trình đã dành một chương cung cấp những kiến thức để hướng dẫn giáo viên thiết kế tổ chức hoạt động trải nghiệm nghiên cứu ngoài thiên nhiên cũng như hướng dẫn học sinh làm đề tài điều tra, nghiên cứu khoa học ngoài thiên nhiên nhiên. Đây là cơ sở để giáo viên thực hiện được những điểm mới theo yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Cuốn sách khổ 17 x 24cm dày 296 trang do Nhà xuất bản Đại học Sư phạm xuất bản là một trong các giáo trình cốt lõi của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội nằm trong khuôn khổ Chương trình Phát triển các trường sư phạm để nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí cơ sở giáo dục phổ thông (Enhancing Teacher Education Program – ETEP). Sách do PGS.TS. Nguyễn Lân Hùng Sơn (Chủ biên) và tập thể các tác giả PGS.TS. Trần Đức Hậu, PGS.TS. Đỗ Văn Nhượng, PGS.TS. Bùi Minh Hồng, TS. Nguyễn Vĩnh Thanh, PGS.TS. Lê Trung Dũng, TS. Bùi Thu Hà, TS. Nguyễn Văn Quyền, những thầy cô có nhiều năm kinh nghiệm trong việc tổ chức và hướng dẫn sinh viên thực tập nghiên cứu thiên nhiên tại các khu bảo tồn thiên nhiên ở Việt Nam cùng biên soạn. Website khoa Sinh học xin trân trọng giới thiệu cuốn giáo trình mới tới thầy cô giáo và bạn đọc./.
Nguồn bài và ảnh: Khoa Sinh học